De zeven rijksmonumenten van het Cantonspark

(Deze tekst is bewerkt naar een artikel in de Baarnsche Courant van 29 juli 2019; met dank aan de auteur Christine Schut).

De parkaanleg van het Cantonspark dateert van 1905 en is in een gemengde stijl aangelegd binnen de parallellogram vormige plattegrond van het complex. Voor de aan de noordzijde gelegen wintertuin ligt een cirkelvormige aanleg met in het midden een ronde fontein. Van hieruit loopt een hoofdpad in oostelijke en in westelijke richting. Aan de noordoostzijde van het park loopt het hoofdpad in een gebogen lijn tot achter de wintertuin. Dwars op de oost-westas loopt een zichtlijn vanuit de wintertuin via terrassen naar een landschappelijk gedeelte van het park aan de zuidzijde. Hierdoorheen slingert een sloot. De hoofdentree van het park bevindt zich aan de westzijde, aan de Faas Eliaslaan. Links van de entree ligt de van het terrein afgescheiden tuinmanswoning. Vanaf de wintertuin loopt een pad gebogen in zuidelijke richting langs het tennis-huisje in de richting van de kwekerij. Deze is gelegen in de zuidwesthoek van het park en is deels ommuurd. De kinderboerderij aan de zuidwestzijde valt buiten de bescherming. Parallel aan het hoofdpad loopt een smaller tweede pad. Op een hoger gelegen gedeelte in het midden van het park, tussen de twee oost-west lopende paden, ligt de follie (een niet-conventioneel gebouw, ongeschikt voor huisvesting of andere functies en geen een ander doel dienend dan decoratie). Aan de westzijde is een pinetum (naaldbomen-tuin) gelegen met bakstenen muurtjes en een bestrating van flagstones. Het park heeft een uitgebreid botanisch bomenbestand met onder andere een tulpenboom, hazelaar en sneeuwklokjesboom. Het park is van cultuurhistorische waarde vanwege de ontstaans- en ontwikkelingsgeschiedenis. Voorts is het park van waarde als herkenbaar restant van een botanische tuin met waardevolle boomsoorten. Het is van architectuurhistorische waarde vanwege de aanleg en de binnen het park aanwezige objecten.

WINTERTUIN

De in het Cantonspark gelegen Wintertuin is in 1914-1915 gebouwd voor A. Janssen naar ontwerp van bouwkundige G. Koelewijn uit Baarn. Het object is opgetrokken op een nagenoeg rechthoekige plattegrond en telt één bouwlaag. Het object bestaat boven een stenen basement uit hout en glas, met uitzondering van de achtergevel, die geheel van baksteen is. De beglazing van de daken is vervangen door kunststof. De glaspuien zijn deels voorzien van een roedenindeling, soms nog met glas-in-lood, en deels van vensters met een getoogde bovenzijde. Het middelste bouwdeel is hoger opgetrokken en voor het grootste deel voorzien van glas. Het bouwdeel wordt gedekt door een tegen een rechte achterzijde geplaatst schilddak met de nok haaks op de Heemskerklaan en het park gericht. De dakschilden zijn gebogen, met uitzondering van de achterzijde. Tegen dit geveldeel is een brede schoorsteen gezet, die boven het dakhuis uitsteekt, dat op de nok is gezet. Ter weerszijden van het middendeel zijn lagere bouwdelen geplaatst onder zadeldaken met de nok. Tegen de voorzijde van het middendeel is een driezijdige stenen erker gezet met getoogde vensters en deuren. Tegen de zijgevels van de lagere bouwvolumes zijn erkers van hout en glas geplaatst met stolpende deuren. Het interieur is één grote ruimte. In het midden bevindt zich een palm. De wintertuin deed dienst als plantenkas. De kolenkelder en het ketelhuis, die aan de achterzijde waren gelegen, zijn afgebroken. Essentieel is de ligging van de kas op het zuiden, waarbij de planten ook `s winters voldoende licht en zonnewarmte konden opvangen. De wintertuin is van cultuurhistorische waarde vanwege de voormalige botanische functie. Het object is voorts van architectuurhistorische waarde vanwege de gaafheid en zeldzaamheid van het bouwtype en vanwege de constructie en het materiaalgebruik.

TENNISHUISJE

Het aan de noordzijde naast de wintertuin gelegen Tennishuisje is omstreeks 1905 gebouwd in chaletstijl en is een overblijfsel van de tennisbaan, die in het Cantonspark gelegen was. Het object is op een T-vormige plattegrond boven een hardstenen plint opgetrokken uit verticale houten rabatdelen (gevelbekleding, cs). Het is afgedekt met een zadeldak met steekkap, beiden voorzien van leien in maasdekking (rechthoekig en even-groot, cs). De gevels hebben een symmetrische indeling. De voorgevel bevat in het midden de hoofdingang die bestaat uit openslaande dubbele deuren. Hiervoor is een portaal geplaatst met de genoemde topgevel, die wordt gesierd

COLONNADE

De colonnade is van cultuurhistorische waarde vanwege de herkomstgeschiedenis. Het is van architectuurhistorische waarde vanwege het bouwtype, materiaalgebruik en de bouwstijl. Voorts is het van situationele waarde vanwege de verhoogde ligging in het Cantonspark. Het werd vervaardigd in 1750 voor de in 1742 gestichte buitenplaats Oud-Rozenburg in de Diemermeer, gemeente Amsterdam. De colonnade werd in verband met de aanleg van de Oosterbegraafplaats opgekocht door August Janssen en in 1915 geplaatst in het Cantonspark. De follie was oorspronkelijk bedoeld als -open- thee-prieel met vrij uitzicht in noordelijke richting op de Eem en de polders. De hardstenen colonnade is opgetrokken op een achthoekige plattegrond en bestaat uit acht Ionische zuilen waartussen balustrades met balusters zijn geplaatst. De twee groepen van vier zuilen dragen elk een geknikt hoofdgestel. Hierop staan replica’s uit 1994 van achttiende-eeuwse vazen. In het bakstenen fundament is een ronde hardstenen plaat aangebracht met de tekst `verplaatst van Oud-Rozenburg in de Diemermeer naar Cantonspark Baarn 1915’. Op twee andere medaillons staat het jaartal ‘1750’.

KWEKERIJ IN CANTONSPARK

De kwekerij in het Cantonspark is verdiept gelegen en wordt omsloten door een tuinmuur. De tuinmuur is opgetrokken uit baksteen met muurdammen en een ezelsrug. Aan de noordzijde is de muur in het midden verhoogd en voorzien van een getoogde poortvormige doorgang met twee deuren. Deze geven toegang tot het middenpad dat ter weerszijden met boompjes beplant is. Op de hoek aan de noordoostzijde van de kwekerij bevindt zich een trapje van cement met een leuning met pijlers in de vorm van een dobbelsteenkapiteel. De kwekerij is van cultuurhisto-risch en architectuurhistorische waarde vanwege het bouwtype en de kweekmuur.

BETONNEN VOETGANGERSBRUG IN CANTONSPARK

Betonnen brug over een smalle beek in het Cantonspark. De brug is opgetrokken tussen 1920 en 1940. De leuningen zijn opgetrokken in cement. Elke leuning bestaat uit twee vierkante pijlers waartussen een reeks van zuiltjes met dobbelsteenkapitelen is geplaatst. De brug is van architectuurhistorische waarde vanwege het materiaalgebruik en de vormgeving van de balustrades.

TUINBEELD CUPIDO IN CANTONSPARK

In de cirkelvormige aanleg van het Cantonspark ligt in het midden van het plantsoen een hardstenen vijver met daarin een bakstenen zuil met hardstenen afdekplaat. Hierop staat een natuurstenen tuinbeeld voorstellende een cupido die een cameeschelp draagt. De cupido is gezeten op een dolfijn die in een schelp ligt. De dolfijn heeft een opgerichte staart. Het beeld is van cultuurhistorische en architectuurhistorische waarde en van ensemblewaarde als tuinonder-deel in het Cantonspark.

FONTEIN IN CANTONSPARK

Naast de colonnade in het Cantonspark gelegen fontein in de vorm van een waterval. De waterval werd vervaardigd in 1750 voor de buitenplaats Oud-Rozenburg te Diemermeer, gemeente Amsterdam, en in 1915 door August Janssen overgeplaatst naar zijn park. De waterval stond oorspronkelijk als fontein in de wintertuin. Aan de achterzijde is de aansluiting voor de waterleiding nog aanwezig. De ongeveer twee meter hoge hardstenen waterval bestaat uit een rechthoekig onderstuk met een tweetal waterbakken met gebeeldhouwd water in reliëf. Erboven bevindt zich een motief van twee lauwertakken en een ronde lauwerkrans.

In het park zijn bijzondee bomen en planten geplant. Voorbeelden zijn de Zakdoekjesboom (Davidia involucrata), ook wel Vaantjes of Luierboom genoemd. Eind april, begin mei bloeit deze boom met aan alle takken ‘zakdoekjes’, het zijn de schutbladen van de bloem, één grote en een kleinere (zie foto). Het is een veel gefotografeerde boom. Watercipres (Metasequoia glyptostroboides): In 1941 levend ontdekt in het Chinese binnenland. De beide grote exemplaren in het Cantonspark, uit zaad opgekweekt, zijn nakomelingen van de eerste bomen die men gevonden heeft. Mammoetboom (Sequoiadendron giganteum): de naam spreekt al voor zichzelf, één van de hoogste en monumentale bomen in het park. Tijdens de restauratie zijn en worden er vele vooral Aziatische soorten aangeplant.

28,15,0,50,1

25,600,60,1,500,1000,25,2000

90,300,1,50,12,25,50,1,70,12,1,50,1,1,1,5000

0,1,1,0,1,30,10,5,0,0,0,10,0,1

im1

im2

im3

im4

im5

im6

im7

im8

im9

im10

28,15,0,50,1

25,600,60,1,800,1000,25,2000

90,300,1,50,12,25,50,1,70,12,1,50,1,1,1,5000

0,1,1,0,1,30,10,5,0,0,0,10,0,0

28,15,0,50,2

25,600,60,1,1200,1000,25,2000

90,300,1,50,12,25,50,1,70,12,1,50,1,1,1,5000

0,1,1,0,1,30,10,5,0,0,0,10,0,0

Secretaris: Mevr. G.H.J. de Lange - Meijer, 

Rembrandtlaan 29, 3741 TA Baarn. telefoon Tel: 035 - 541 3356.

Email : Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

Contact formulier

Heb je vragen of wil je informatie vul dan dit formulier in

Naam *

adres *

postcode en plaats *

Telefoonnummer *

Email *

Security Code *

Hier je vraag of opmerking *

 

De Wintertuin van het Cantonspark in Baarn is gebouwd in 1914-1915 in op­dracht van August Janssen. In 1918 kwam het park met de Wintertuin aan de Staat der Nederlanden die het bestemde als botani­sche tuin voor de Rijksuniversiteit Utrecht. In het jaar 2010 stelden Rijk en provincie een flink bedrag ter beschikking voor de restauratie van de Wintertuin in het Cantonspark en de oplevering is medio 2012.  De wintertuin is sinds 1987 in handen van de gemeente Baarn. Na een tweetal grootschalige renovaties, staat het lange tijd leeg. In 2017 is het verhuurd aan een exploitant: Living Story heeft er escaperooms en een theetuin ingericht. In 2022 geeft de exploitant aan dat door de hoge hoge kosten financiele problemen zijn Het is nog onbekend wat er met de wintertuin gaat gebeuren (lees ook)

De wintertuin is een van de zeven rijksmonumenten envan cultuurhistorische waarde vanwege de voormalige botanische functie. Het object is voorts van architectuurhistorische waarde vanwege de gaafheid en zeldzaamheid van het bouwtype en vanwege de constructie en het materiaalgebruik. Voor meer informatie over de boow en renovatie van de wintertuin lees verder.....

28,15,0,50,1

25,600,60,1,5000,1000,25,2000

90,300,1,50,12,25,50,1,70,12,1,50,1,1,1,1000

0,1,0,0,1,30,10,5,0,0,0,10,0,0